5 bước tăng phát triển chiều cao cho bé yêu

Chiều cao của một đứa trẻ được xác định có mối quan hệ khắng khít với di truyền học và lượng dinh dưỡng hàng ngày. Theo KidsHealth.org, sự phát triển của trẻ em chậm lại sau năm đầu tiên của cuộc đời, sẽ có nguy cơ phá vỡ các đợt phát triển bùng phát về sau. Cho đến khi con bạn đến tuổi vị thành niên, tốc độ tăng trưởng tăng lên một lần nữa, với đợt phát triển bùng phát giữa tuổi từ 8 đến 13 tuổi với các trẻ em gái và từ 10 đến 15 tuổi với các trẻ em trai. Để đảm bảo rằng con bạn đạt được sức khoẻ chiều cao và cân nặng, bạn phải hướng dẫn các thói quen trong lối sống để thực hành kiên nhẫn hàng ngày. Mỗi đứa trẻ phát triển ở một tốc độ khác nhau, sự phát triển thường ngừng lại sau tuổi dậy thì.

Bước 1

Cho con bạn vào giường sớm vào buổi tối. Theo KidsHealth.org, trẻ em cần ngủ từ 10 đến 12 giờ mỗi đêm. Cơ thể con bạn không thể phát triển bình thường mà không nghỉ ngơi đầy đủ. Tăng cường đi ngủ sớm, thậm chí một giờ mỗi đêm sẽ giúp đảm bảo tăng trưởng về sau của con bạn.

Bước 2

Cho con bạn nhiều thức ăn có hàm lượng protein cao như cá và thịt nạc. Theo một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Dinh dưỡng (the Journal of Nutrition), trẻ em duy trì chế độ ăn giàu protein cho thấy chiều cao tăng lên đáng kể so với trẻ em có chế độ ăn protein thấp.

Bước 3

Tăng cường các hoạt động tập thể dục hàng ngày như đi xe đạp, đi bộ hoặc thể thao ngoài trời để giữ cho con bạn phát triển với tốc độ ổn định và chống lại chứng béo phì. Theo KidsHealth.org, các hoạt động này sẽ khuyến khích trẻ tăng cường di chuyển và vận động, thay vì ngồi trước tivi hoặc trò chơi điện tử.

Bước 4

Đảm bảo đầy đủ lượng canxi, sắt và vitamin A theo khuyến cáo trong thói quen dinh dưỡng hàng ngày của con bạn. Theo Tạp chí Dinh dưỡng, những chất dinh dưỡng vừa nêu kết hợp với protein sẽ có lợi cho sự tăng trưởng của con bạn.

Bước 5

Cho con bạn đi kiểm tra sức khỏe thường xuyên để kiểm tra chiều cao và cân nặng. Phát hiện sớm sự phát triển dưới chuẩn bình thường càng sớm, càng giúp can thiệp và điều trị kịp thời.

TS.BS. Lê Thanh Hải

(tham khảo Live Strong)

Giật mình với thử nghiệm cho thấy trẻ em dễ bị dụ dỗ thế nào

Giật mình với thử nghiệm cho thấy trẻ em dễ bị dụ dỗ thế nào

Một video đăng tải trên mạng xã hội thu hút hàng triệu lượt xem của một chàng trai tên là Saladino. Anh đã làm một thử nghiệm sau khi xin phép các bậc phụ huynh tiếp cận con của họ. Tất cả các bậc phụ huynh đều khẳng định họ đã nhắc nhở con của mình về “mối nguy hiểm với người không quen biết” thường xuyên. Thậm chí có người khẳng định rằng Saladino sẽ không dụ dỗ được con của họ đi theo.

Thật bất ngờ khi anh Saladino dễ dàng tiếp cận với những đứa trẻ. Anh trò chuyện với chúng về con chó mang theo. Hầu hết chỉ sau vài giây, những đứa trẻ này dễ dàng đi theo anh để “xem những con chó khác”.

Hầu hết các bà mẹ đều tỏ ra sốc khi nhìn thấy điều này. Những đối tượng mà Saladino tiếp cận đều là những đứa trẻ 4-5 tuổi, anh kết luận: Mỗi ngày có khoảng 700 đứa trẻ bị bắt cóc, con số này sẽ tới khoảng nửa triệu người mỗi năm. Con của bạn có được an toàn? Mặc dù nhận được nhiều ý kiến trái chiều nhưng video này đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh các bậc cha mẹ nên trang bị cho trẻ kỹ năng sống, kỹ năng tự bảo vệ mình trước người lạ.

HY

(theo Telegraph)

Nói cho trẻ “điều tế nhị”

Đối tượng cần được tư vấn và hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản là trẻ em từ 0 đến dưới 16 tuổi, cha mẹ hoặc người giám hộ của trẻ em.

Cơ sở tư vấn và hỗ trợ trẻ em chăm sóc sức khỏe sinh sản bao gồm cơ sở khám bệnh, chữa bệnh về nhi khoa, sản phụ khoa; trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản, trung tâm phòng chống HIV/AIDS; trung tâm y tế quận, huyện, thị xã, thành phố; cơ sở tư vấn, xét nghiệm và điều trị HIV; cơ sở tiêm chủng; trạm y tế xã, phường, thị trấn; y tế trường học và các cơ sở khác có cung cấp dịch vụ tư vấn chăm sóc sức khỏe sinh sản cho trẻ em theo quy định của pháp luật. Ngoài ra còn có các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc tư vấn và hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản cho trẻ em theo quy định của pháp luật.

Nguyên tắc và yêu cầu cần thiết

Để thực hiện việc tư vấn và hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản cho trẻ em đạt được hiệu quả tốt cần bảo đảm những nguyên tắc quy định như: phải tôn trọng, chia sẻ, đồng cảm với trẻ em; phải phù hợp với độ tuổi, đặc điểm sinh lý, tình trạng sức khỏe của trẻ em; phải phù hợp với năng lực và điều kiện của cơ sở tư vấn, hỗ trợ.

Trên nguyên tắc đã nêu, việc tư vấn và hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản cho trẻ em cần bảo đảm các yêu cầu cần thiết như: người tư vấn và hỗ trợ phải đáp ứng các quy định về chuyên môn, điều kiện hành nghề theo quy định của pháp luật và được đào tạo, tập huấn về cung cấp dịch vụ thân thiện với trẻ em; khi tư vấn và hỗ trợ phải bảo đảm sự thân thiện, kín đáo, bí mật, riêng tư và chia sẻ, dùng ngôn ngữ phù hợp với độ tuổi và nhận thức của trẻ em; có thể tư vấn trực tiếp cho trẻ em ở độ tuổi phù hợp hoặc tư vấn cho cha mẹ hay người giám hộ; cần giải thích cho trẻ em, cha mẹ hoặc người giám hộ về mục đích, ý nghĩa và quy trình thăm khám trong trường hợp cần thăm khám cho trẻ em.

Đối với các cơ sở tư vấn và hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản cho trẻ em cần bảo đảm các yêu cầu như: có nơi tư vấn, thăm khám riêng tư, kín đáo; có đủ nhân lực phù hợp theo quy định là người tư vấn và hỗ trợ phải đáp ứng các yêu cầu về chuyên môn, điều kiện hành nghề theo quy định của pháp luật và được đào tạo, tập huấn về cung cấp dịch vụ thân thiện với trẻ em; có cơ chế liên kết và chuyển tuyến giữa các cơ sở tư vấn, hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản cho trẻ em khác nhau trong cùng địa bàn hoặc các lĩnh vực can thiệp chuyên môn phù hợp.

Tư vấn chăm sóc sức khỏe sinh sản

Để việc tư vấn chăm sóc sức khỏe sinh sản trẻ em đạt được hiệu quả tốt, thực tế tùy theo độ tuổi và tình trạng sức khỏe của trẻ em để tư vấn cho trẻ em, cha mẹ hoặc người giám hộ theo hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản với các nội dung như:

Đối với trẻ em từ 0 - 6 tuổi, tư vấn về cách chăm sóc và vệ sinh cơ quan sinh dục trẻ em; phòng chống bạo hành, xâm hại tình dục trẻ em; giáo dục giới tính cho trẻ em, phát hiện các bất thường ở cơ quan sinh dục.

Đối với trẻ em từ 7 - 13 tuổi, tư vấn các nội dung như đối với trẻ em từ 0 - 6 tuổi đã nêu trên; đồng thời tư vấn thêm về sự thay đổi thể chất, tâm sinh lý theo độ tuổi, giới tính, khuynh hướng tình dục; trong đó cần lưu ý đến các nội dung như: trẻ em gái nên tư vấn về hiện tượng kinh nguyệt bình thường và kinh nguyệt bất thường, vệ sinh khi có kinh nguyệt, sự rụng trứng và mang thai, hiện tượng thủ dâm...; trẻ em trai nên tư vấn về hiện tượng xuất tinh, xuất tinh lần đầu, hẹp bao quy đầu, vệ sinh dương vật, hiện tượng thủ dâm...

Đối với trẻ em từ 14 - 16 tuổi, cũng cần phải tư vấn các nội dung quy định cần thiết giống như nội dung đã tư vấn cho trẻ em từ 0 - 6 tuổi và trẻ em từ 7 - 13 tuổi đã được nêu ở trên; đồng thời thực hiện thêm các nội dung gồm: phòng tránh các bệnh phụ khoa, nam khoa; phòng tránh mang thai ngoài ý muốn, các biện pháp tránh thai phù hợp, phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục, sinh hoạt tình dục an toàn; các kỹ năng sống như kỹ năng thương thuyết, kỹ năng từ chối, kỹ năng xác định giá trị bản thân.

Đối với trẻ em đến khám bệnh, chữa bệnh tại các cơ sở y tế, cần cung cấp những thông tin và tư vấn về tình trạng sức khỏe hiện tại của trẻ em, hướng xử trí, điều trị và phòng ngừa; cũng cần tư vấn cho trẻ em việc chăm sóc sức khỏe sinh sản với những nội dung quy định về chăm sóc sức khỏe sinh sản theo độ tuổi từ 0 - 6 tuổi, từ 7 - 13 tuổi và từ 14 - 16 tuổi như đã nêu ở trên; đồng thời nên tư vấn thêm về những bất thường ở cơ quan sinh dục.

Hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản

Việc hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản được thực hiện bằng cách xây dựng và cung cấp các tài liệu thông tin, giáo dục, truyền thông về chăm sóc sức khỏe sinh sản phù hợp với độ tuổi của trẻ em, bảo đảm cho trẻ em dễ tiếp cận với các cơ sở tư vấn và hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản; cung cấp các dịch vụ tư vấn, khám bệnh, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe sinh sản cho trẻ em theo độ tuổi phù hợp với điều kiện và phạm vi hoạt động chuyên môn của cơ sở tư vấn, hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản.

Đồng thời trợ giúp, cung cấp thông tin cho trẻ em về các nội dung cần thiết khác phù hợp với khả năng và điều kiện của cơ sở tư vấn, hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản khi trẻ em có nhu cầu; chuyển trẻ em đến các cơ sở thích hợp như cơ sở hỗ trợ nạn nhân bị bạo hành và xâm hại tình dục, cơ sở tư vấn và điều trị những vấn đề về tâm lý và tâm thần, cơ sở cung cấp thông tin và tư vấn cũng như các dịch vụ hỗ trợ trẻ em trong những lĩnh vực khác như pháp luật, tâm lý, hôn nhân và gia đình. Ngoài ra cần thực hiện việc miễn, giảm chi phí tư vấn, điều trị cho trẻ em theo đúng các quy định của pháp luật.

Quy trình thực hiện tư vấn, hỗ trợ

Việc tư vấn, hỗ trợ trẻ em chăm sóc sức khỏe sinh sản phù hợp độ tuổi được thực hiện theo hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản với những nội dung đã được Bộ Y tế ban hành. Các cơ quan, đơn vị có liên quan đến nhiệm vụ tư vấn, hỗ trợ trẻ em chăm sóc sức khỏe sinh sản phù hợp với độ tuổi phải triển khai thực hiện công tác theo đúng theo nguyên tắc, yêu cầu, nội dung tư vấn và hỗ trợ đã được nêu ở trên kể từ ngày 1/10/2017. Mong rằng trẻ em sẽ được phát triển và lớn lên trong một cộng đồng an toàn, trong đó có vấn đề chăm sóc sức khỏe sinh sản phù hợp với độ tuổi rất cần được toàn xã hội quan tâm hiện nay.

TTƯT.BS. NGUYỄN VÕ HINH

Cho ăn theo cảm xúc ảnh hưởng xấu tới thói quen ăn uống của trẻ

Rafael Perez-Escamilla - Giáo sư dịch tễ học và y tế công cộng tại Trường Y tế công cộng Đại học Yale, cho biết: "Hiện nay có nhiều bằng chứng cho thấy cách cha mẹ cho con ăn có ảnh hưởng lớn đến thói quen ăn uống của trẻ. Cho ăn theo cảm xúc là những gì cha mẹ làm khi đưa thực phẩm hoặc đồ uống cho con để xoa dịu trẻ, chẳng hạn như khi trẻ cáu giận”.

Tác giả chính của nghiên cứu Silje Steinsbekk và các đồng nghiệp cho biết, phụ thuộc vào đồ ăn vặt, đồ tráng miệng và các loại thực phẩm có đường có thể dẫn đến ăn quá nhiều và các nguy cơ sức khỏe.

Trong nghiên cứu mới này, các tác giả đã xem xét việc cho ăn và thói quen ăn uống của hơn 800 trẻ em ở Na Uy, bắt đầu từ 4 tuổi. Họ đã kiểm tra những trẻ này khi chúng 6, 8 và 10 tuổi. Khoảng 2/3 số trẻ ở mọi lứa tuổi có dấu hiệu ăn uống để xoa dịu cảm xúc. Nghiên cứu cho thấy, trẻ được cha mẹ dỗ bằng đồ ăn ở lứa tuổi 4 và 6 dễ ăn uống theo cảm xúc hơn ở lứa tuổi 8 và 10.

Melissa Cunningham Kay, trợ lý nghiên cứu tại Trường y tế công cộng toàn cầu thuộc Đại học Bắc Carolina, cho biết có những cách tốt hơn để giải quyết sự khó chịu. Thay vì ăn uống, trẻ nên được dạy cách chịu đựng và tìm ra cách để đối phó khi buồn hoặc cáu giận.

GS. Perez-Escamilla cho biết: "Trẻ nhỏ phát triển thói quen ăn uống bằng cách quan sát cha mẹ ăn gì. Nếu trẻ nhìn thấy cha mẹ uống soda, ăn đồ ăn nhanh và món tráng miệng khi bị căng thẳng hoặc buồn, thì đó là những gì các em sẽ làm khi chúng có những cảm xúc tương tự".

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Child Development số ra ngày 25/4.

BS P.Liên

(Theo Univadis/ UPI)

6 dấu hiệu chứng tỏ bạn quá can thiệp vào cuộc sống của trẻ

Việc chúng ta luôn cố gắng để con không bao giờ bị vấy bẩn, ốm đau…mặt trái của nó là vô tình thiết lập những thất bại cho con cái trong cuộc sống sau này. Con cái bạn quen được che chở nên mất kĩ năng đối phó với những khó khăn nảy sinh trong cuộc sống, đó là những điều cha mẹ nên nhìn nhận lại. Dưới đây là những dấu hiệu chứng tỏ bạn quá tham gia vào cuộc sống của con.

Bạn chạy theo trẻ khắp sân chơi

Nếu bạn đang hành động như một lá chắn di động và dang rộng tay để ngăn con bạn khỏi ngã hoặc nghịch bẩn - bạn cần phải điều chỉnh lại bản thân. Bạn có thể bảo vệ cục cưng nhưng hãy chọn vị trí quan sát từ xa thay vì chạy đằng sau la hét, ngăn cản. Hãy theo dõi thời gian chơi của con từ một khoảng cách an toàn và chỉ can thiệp khi có dấu hiệu nguy hiểm như bé bị một trẻ lớn hơn con bạn ít nhất là 5 tuổi bắt nạt hoặc leo trèo những khu vực nguy hiểm.

Bạn luôn làm bài tập ở nhà cùng con

Bạn có liên tục ngồi cùng bàn học với con mỗi đêm, đọc từng câu hỏi và giải bài tập về nhà cùng…trước khi chúng chép vào vở? Hãy ngừng tốn thời gian của bạn vào việc có vẻ như rất sát sao này. Một cách tiếp cận tốt hơn đó là chỉ cùng con bạn đọc to các hướng dẫn cho bài tập và thảo luận về các mối liên quan cũng như giới hạn thời gian thích hợp cho từng chủ điểm.

"Hãy khuyến khích con để làm tốt nhất công việc của chúng và gợi mở bằng cách đặt câu hỏi" là lời khuyên tốt.

Bạn luôn lôi con vào để rửa tay hoặc đánh răng cho chúng

Có thể chỉ mất 20 phút mỗi tối trước khi các con đi ngủ, nhưng lời khuyên là hãy chấm dứt ngay hành động này thay vào đó dạy cho trẻ cách tự chăm sóc các nhu cầu riêng của con. Để sẵn xà phòng ở bồn rửa, có thể đặt thêm một chiếc ghế an toàn phù hợp cho các bé chưa đủ chiều cao để với tới vòi rửa. Dần dần, các con có kĩ năng và có thể tự kì cọ đôi chân của bé.

Bạn không khuyến khích trẻ biết chấp nhận rủi ro

Đây là bài học đầu tiên bạn cần bận tâm. Đừng cố sức cách ly trẻ khỏi những rủi ro không may, quá bảo vệ trẻ sẽ có ảnh hưởng bất lợi cho cuộc đời của trẻ. Điểm thi thấp và có những hành động thiếu suy nghĩ…về mặt nào đó có thể cũng là những trải nghiệm để trẻ em phải suy nghĩ và rút ra bài học. Dạy các em cách biết chấp nhận rủi ro ở tuổi trưởng thành là điều nên làm hơn là biến chúng thành một "con gà ngơ ngác".

Bạn giải cứu trẻ quá nhanh

Thất bại là một phần quan trọng của cuộc sống, nhưng một số người trong chúng ta không sẵn sàng để cho phép đứa con nhỏ bé của của mình trải nghiệm những chuyện chúng ta không hài lòng. Thế hệ trẻ ngày nay đã không có cơ hội phát triển một số kỹ năng sống của trẻ con như chúng ta đã làm cách đây 30 năm bởi vì được người lớn chăm sóc quá kĩ càng. Mong muốn chăm sóc cho con mình và không muốn chúng gặp bất lợi khiến cha mẹ hoặc thầy cô đã luôn làm thay cho chúng ngay cả những điều nhỏ nhất như khai một sơ yếu lí lịch hoặc chủ động quyết định tham gia một khóa học... Chúng ta đã gỡ bỏ khỏi con cái những kĩ năng đối phó tối thiểu và cách giải quyết khó khăn khiến cho các em hoàn toàn không chuẩn bị sẵn sàng cho tuổi trưởng thành".

Bạn quá dễ dàng khen ngợi con

Cổ vũ con quá mức khiến cho trẻ em tin rằng các em có tài năng. Đó là lời khen không trung thực và ngăn không cho các em phát hiện ra tài năng bẩm sinh của mình. Khi con cái tự cảm thấy sự cổ vũ đặc biệt từ bạn với bất kể những gì các con đạt được sẽ tạo ra một cảm giác sai lầm về sự tự tin và điều này sẽ nhanh chóng bị xẹp xuống và rất có thể dẫn đến trầm cảm khi các con dần nhận thức được vấn đề một cách thực tế, khi những đứa trẻ bước vào thế giới thực và nhận ra rằng mẹ là người duy nhất nghĩ nó tuyệt vời.

Sẽ thật khó khăn cho cha mẹ để vứt bỏ ý nghĩ rằng không cần dang tay ôm ấp bảo vệ con cái và làm tất cả mọi thứ cho chúng, nhưng bạn nên sớm suy nghĩ đến việc chúng ta nên từ bỏ quyền kiểm soát quá sâu vào cuộc sống của trẻ, điều này giúp trang bị cho trẻ những kỹ năng thiết yếu và lòng tự tin cần thiết để hướng tới tương lai.

Mai Hương/HVQY

(theo sheknows.com)

Đừng bỏ qua những dấu hiệu & chậm phát triển tâm thần ở trẻ

Bệnh lý chậm phát triển tâm thần có thể nói là trạng thái chậm hoặc không phát triển tâm thần bẩm sinh hay mắc phải trong quá trình phát triển của cơ thể, chủ yếu là trong thời gian 3 năm đầu đời khi hệ thần kinh của trẻ chưa hoàn chỉnh về mặt cấu trúc cần thiết. Tình trạng chậm phát triển tâm thần có nguyên nhân có thể là nguyên phát hoặc thứ phát, biểu hiện lâm sàng thường xuất hiện sớm, một số trường hợp có khả năng chữa khỏi nếu được phát hiện sớm.

Nguyên nhân

Chậm phát triển tâm thần nguyên phát thường do các rối loạn bệnh lý di truyền, mắc các khuyết tật về gen như: bị hội chứng Down, chứng đầu nhỏ, bệnh não thủy thũng (não úng nước), có bất thường của nhiễm sắc thể giới tính; bị rối loạn chuyển hóa, mắc chứng đần độn, bị thiểu năng tuyến giáp trạng, có các thiếu sót chuyển hóa trong thời kỳ sơ sinh...

Các biểu hiện ở những tuần đầu tiên ngay sau khi trẻ được sinh ra thường có dấu hiệu giống trẻ sinh non như ngủ nhiều Ảnh minh hoạ

Chậm phát triển tâm thần thứ phát thường do người mẹ sinh ra trẻ bị mắc một số bệnh lý vì các tổn thương của bệnh giang mai, nhiễm độc, chấn thương khi sinh nở; do trẻ bị vàng da sơ sinh nặng, sinh non, mắc bệnh nặng hay bị chấn thương lúc còn nhỏ dưới 3 tháng tuổi. Đồng thời cũng có thể xảy ra ở những trẻ bị bỏ rơi, thiếu sự chăm sóc và nuôi dưỡng khi còn thơ ấu.

Trong những năm gần đây, các vấn đề về tâm lý xã hội nảy sinh, thiếu hụt cảm xúc, thiếu tiếp xúc tình cảm yêu thương đầy đủ giữa mẹ và con, nhất là trong khoảng thời gian 3 năm đầu đời khi trẻ mới sinh ra do ảnh hưởng của nhiều nguyên nhân và hoàn cảnh khác nhau cũng có thể là nguyên nhân gây nên tình trạng chậm phát triển tâm thần của trẻ.

Theo các nhà khoa học, tình trạng chậm phát triển tâm thần nhẹ thường do sự kết hợp của yếu tố sinh học và yếu tố xã hội; các trường hợp chậm phát triển tâm thần nặng có thể chỉ do các tổn thương thực thể gây ra.

Sự quan tâm của trẻ chậm phát triển tâm thần đối với các sự việc xảy ra chung quanh bị giảm sút

Biểu hiện

Các biểu hiện ở những tuần đầu tiên ngay sau khi trẻ được sinh ra thường có dấu hiệu giống trẻ sinh non như ngủ nhiều, không có nhu cầu bú sữa mẹ. Xu hướng ngủ nhiều có thể kéo dài trong vài tháng, trẻ ít cựa quậy, ít khóc hoặc không khóc. Các phản ứng của trẻ như đưa mắt theo dõi vật chuyển động, phản ứng với tiếng động như quay đầu về phía có tiếng động hoặc khóc, thay đổi vẻ mặt... khi có tiếng động ở mức độ ít hoặc chậm; nhiều khi hiện tượng này làm cho chẩn đoán nhầm là trẻ bị điếc. Tóm lại sự quan tâm của trẻ đối với các sự việc xảy ra chung quanh bị giảm sút hoặc hầu như không có. Trẻ chậm cười, chậm có sự chú ý tới những kích thích chung quanh; chậm phát triển về vận động như chậm lẫy, bò, ngồi, đi, đứng, nói...; trẻ cũng chậm biết nhai. Bình thường trẻ từ 12 - 20 tuần tuổi hay nằm nhìn bàn tay nó cử động, hiện tượng này vẫn còn tồn tại ở những trẻ chậm phát triển tâm thần có khi tới 2 - 3 tuổi. Trẻ bình thường hay ném các đồ vật có được trong tay xuống đất cho tới khi trẻ được 15 - 16 tháng tuổi, đối với trẻ chậm phát triển tâm thần thì hành động này kéo dài thời gian hơn. Trẻ thường không chú ý đến các vấn đề chung quanh, chỉ nhìn thoáng qua hoặc không nhìn theo các đồ vật, thiếu sự chú ý, không cố gắng để nhặt lại những đồ vật bị đánh rơi, có phản ứng nhạy hơn đối với các thử nghiệm tâm lý. Tuy nhiên cũng có trẻ tỏ ra quá hiền lành, ngờ nghệch; ngược lại có trẻ lại tăng động, giảm chú ý. Trong thực tế, trẻ chậm phát triển tâm thần có thể có biểu hiện lâm sàng rõ rệt hay kín đáo ngay từ khi mới sinh ra nhưng cũng có nhiều trường hợp trẻ phát triển bình thường cho tới một độ tuổi nào đó, thường là trước 3 tuổi rồi mới có biểu hiện chậm phát triển tâm thần dần dần. Ngược lại, một số trẻ có biểu hiện chậm phát triển về sự vận động cũng như các hoạt động tâm thần khác nhưng đến một độ tuổi nào đó, cũng thường trước 3 tuổi lại có khả năng phát triển tâm thần nhanh hơn. Vì vậy trong những trường hợp nghi ngờ trẻ bị chậm phát triển tâm thần, cần phải đưa trẻ đi khám và theo dõi cẩn thận sự phát triển của trẻ mới có thể có kết luận chính xác và xử trí can thiệp điều trị kịp thời, phù hợp.

Các biểu hiện ở tuổi mẫu giáo và tuổi đi học của trẻ cũng khác biệt. Ở nhóm tuổi này, tình trạng chậm phát triển tâm thần thường dễ bộc lộ bởi sự yếu kém trong các mặt hoạt động tâm hồn và trí tuệ của trẻ. Những năm đầu thường có thể gây nên trạng thái gọi là giả chậm phát triển tâm thần ở mức độ vừa và nhẹ. Nếu được phát hiện và xử trí can thiệp sớm, đúng lúc và phù hợp, trạng thái tâm thần của trẻ có khả năng được cải thiện rõ rệt. Trái lại, nếu không thực hiện được theo yêu cầu mong muốn, tình trạng chậm phát triển tâm thần cua trẻ có thể không phục hồi được giống như các trường hợp chậm phát triển tâm thần khác.

Điều trị

Trên thực tế, trừ một vài trường hợp trẻ bị chậm phát triển tâm thần có thể điều trị khỏi nếu được phát hiện, chẩn đoán sớm; phần lớn các trường hợp khác không thể chữa khỏi, vì vậy việc xử trí can thiệp lúc này là tích cực giúp cho trẻ học tập và rèn luyện, sử dụng những khả năng tiềm ẩn, khả năng bù trừ của hệ thần kinh trung ương. Đối với các trường hợp trẻ chậm phát triển tâm thần ở mức độ vừa và nhẹ, việc chỉ dạy, huấn luyện, hướng dẫn, giúp đỡ trẻ là vấn đề rất quan trọng để trẻ có thể hòa nhập được với cuộc sống gia đình và xã hội, tự lập được trong cuộc sống sau này.

Trẻ chậm phát triển tâm thần ở mức độ vừa và nhẹ, việc chỉ dạy, huấn luyện, hướng dẫn, giúp đỡ trẻ là vấn đề rất quan trọng

Ở những quốc gia có hệ thống chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em phát triển, những trẻ em bị chậm phát triển tâm thần được chăm sóc chu đáo, có nhiều hình thức học tập và huấn luyện tại các cơ sở như khoa nội trú, bệnh viện ban ngày, trung tâm tâm lý y học giáo dục, cơ sở phục hồi chức năng... Tại những trường phổ thông cơ sở, có các lớp học đặc biệt dành riêng cho trẻ em chậm phát triển tâm thần do các giáo viên được đào tạo chuyên môn về nội dung dạy học cho đối tượng này phụ trách giảng dạy. Đồng thời sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ sở y tế, trường học và gia đình trong việc nuôi dạy, giúp đỡ, hướng dẫn, chăm sóc, huấn luyện... cho các trẻ chậm phát triển tâm thần có thể cho nhiều kết quả tốt, đặc biệt là đối với trẻ bị mắc bệnh lý ở mức độ vừa và nhẹ. Trong thời gian gần đây, trẻ em chậm phát triển tâm thần đã được ngành Y tế, gia đình và xã hội chú ý nhiều hơn nhưng chưa đáp ứng với yêu cầu mong muốn, chỉ mới triển khai thực hiện biện pháp xử trí điều trị can thiệp với tính chất thí điểm để rút kinh nghiệm trước khi mở rộng mô hình. Vấn đề này cần được cộng đồng quan tâm để có giải pháp cụ thể, góp phần giảm bớt gánh nặng cho gia đình và cả xã hội trong tương lai.

Lời khuyên của thầy thuốcCần lưu ý việc phát hiện sớm nguyên nhân làm cho trẻ bị chậm phát triển tâm thần và xử trí can thiệp đúng lúc là rất quan trọng, cần thiết để phục hồi trạng thái tâm thần bình thường. Các nhà khoa học cho rằng tình trạng chậm phát triển tâm thần của trẻ nói chung là một trạng thái bệnh lý khá ổn định, đây là hậu quả của nhiều quá trình bệnh lý khác nhau và không có tính chất diễn biến tiến triển.

TTƯT.BS. NGUYỄN VÕ HINH

Einstein: Chuyện cổ tích giúp trẻ thông minh và sáng tạo hơn

Những câu chuyện cổ tích giúp trẻ thông minh hơn

Một người mẹ muốn con mình trở thành một nhà khoa học như Einstein nên đã hỏi ông rằng, con bà nên đọc sách gì trong những năm tháng học đường của cháu để cháu có thể trở thành nhà bác học như ông.

Einstein đã trả lời như sau, “nếu bà muốn bọn trẻ được thông minh, hãy đọc truyện cổ tích cho các em nghe. Nếu bà muốn bọn trẻ thông minh hơn, hãy đọc nhiều truyện cổ tích hơn cho các em nghe.”

Nhà bác học Albert Einstein

Người mẹ khá lo lắng và không tin rằng đây là câu trả lời nghiêm túc từ nhà bác học vĩ đại và tiếp tục gặng hỏi để có được một câu trả lời tầm cỡ như bà hằng mong muốn.

Tuy nhiên, nhà bác học giản dị đã giải thích rằng, sự sáng tạo là một tố chất quan trọng của một nhà khoa học đích thực và những câu truyện cổ tích là chất xúc tác để tạo nên sự sáng tạo nhiệm mầu đó.

Cha mẹ hãy dành thời gian kể chuyện cho bé

Trong đời sống hiện đại, do bận rộn với cuộc sống thường ngày để lo kinh tế gia đình, cha mẹ dường như không có nhiều thời gian để kể những câu truyện cổ tích cho các em. Thay vào đó Google, Youtube hay các trang mạng khác đã trở thành người bạn vô hình thường trực của các em.

Người bạn này- sẽ là người bạn đời thật tốt nếu các em học được những kiến thức học thuật hay nhân văn bổ ích từ họ trong một khung thời gian hợp lý.

Họ sẽ là người bạn xấu khi họ dẫn dắt các em làm những điều mà chính các em cũng không tưởng tượng được hậu quả lâu dài, vì các em còn quá nhỏ.

Một ví dụ minh họa là một bé gái lớp một, nói em không thích xem những bộ phim hoạt hình vì những bộ phim đó “trẻ trâu”. Em thích nghe những bài ca người lớn và những bộ phim học đường người lớn có “sexy lady.” Em mới học hết lớp một mà em cao chỉ kém anh bạn hàng xóm gầy còm lớp 6 một chút ít.

Chuyện cổ tích mở ra thế giới màu nhiệm hoàn thiện nhân cách của trẻ thơ

Em nói là bạn bè em cũng có sở thích giống như vậy và em hay giấu bố mẹ xem những bộ phim như thế trong tủ quần áo. Nhưng khi được hỏi, mẹ em có kể truyện cổ tích cho em không thì bỗng chốc đôi mắt em đã lóe sáng lên hạnh phúc, và em trả lời thật to đầy ngạc nhiên, “Mẹ con chẳng bao giờ đọc truyện cho con nghe đâu cô.”

Internet có mặt lợi và cũng có những mặt hại, sự tiếp xúc quá sớm và thường xuyên của các em với các nguồn thông tin trưởng thành trên Internet- đôi khi có thể là hạt giống xấu- góp phần gây nên chứng tăng động bồn chồn chân tay và trí óc mang tên ADHD phổ biến ở trẻ nhỏ Mỹ hay sự dậy thì sớm-một sự lo lắng thường trực mà chỉ có gia đình mới hiểu.

Nuôi dưỡng tâm hồn & khả năng sáng tạo

Quay lại với thế giới cổ tích nhiệm mầu- không chỉ gói gọn trong những quả bí ngô của bà tiên hay đôi giày lấp lánh của cô công chúa Cinderella chăm chỉ- mà bây giờ thế giới nhiệm mầu đó đã mở rộng ra với những đầu sách mới như: sách kĩ năng sống cho trẻ em, hạt giống tâm hồn, truyện ngắn về những tâm gương sáng vượt khó, truyện dân gian, truyện khoa học vui…hay cả những bài thơ khai thác nét đẹp quê hương và tình cảm gia đình chở che, dung dị.

Chuyện cổ tích mở ra chân trời sáng tạo cho một nhà khoa học trong tương lai

Cha mẹ chỉ cần bớt chút thời gian để chọn ra những mẩu truyện thú vị phù hợp với các em và kể cho các em nghe trong mười lăm phút đồng hồ là ổn rồi.

Hay cha mẹ có thể vừa cùng con nhặt rau, nấu cơm lại vừa hỏi con về ý nghĩa của những truyện đã học.

Những câu truyện cổ tích đầy tính nhân văn có thể giúp cô bé lớp một kia tìm lại tuổi thơ của mình, hình thành một nhân cách tốt hơn và trở thành một trong những nhà văn, nhà thơ, nhà diễn giả truyền động lực, nhà giáo, một danh họa hay một nhà khoa học trong tương lai. Bởi những câu truyện cổ tích là chất xúc của sự sáng tạo như Einstein đã nói.

Và chỉ có gia đình thân yêu mới có thể giải thích, khuyên răn và bảo vệ các em khỏi cơn bão công nghệ thông tin-bằng sự quan sát thầm lặng thường xuyên và bằng việc tạo ra các thói quen tích cực như đọc truyện cổ tích cho các em.

Trần Phương Loan

(theo Einstein’s Folklore/Folklife Today)